ALGEMENE BESCHOUWINGEN begroting
2020-2023
Een amendement om de toeristenbelasting met niet meer dan 26% te laten toenemen, werd door alle partijen ondersteund. De moties die samen met CDA, D66 en PCW werden ingediend om de bezuinigingen op Vonk en Dierendal in te trekken, werden ook door de andere partijen ondersteund.
Tijdens de begrotingsvergadering was bijgaande tekst de bijdrage aan de algemene beschouwingen.
Aan het eind van het jaar blikken we terug en kijken tegelijkertijd vooruit. De begroting is het moment waarop dat bij ons gestalte krijgt. Niet vaak was de landelijke politieke invloed zo merkbaar op onze begroting. We willen er wel van los komen, maar kunnen dat lang niet altijd. Ik blik terug op drie gebeurtenissen van het afgelopen weekend en weef van daar uit draadjes naar de toekomst. Daarvoor start ik voor de verandering eens buiten ons kleine, veilige dorp. We zijn ten slotte niet het dorpje van Asterix en Obelix: met toverdrank en krachtpatserij gaan we het niet redden.
Dit weekend werd de val van
de Berlijnse Muur, 30 jaar geleden, herdacht. Zelf bezocht ik in 1986 Dresden
en ervoer wat er gebeurt als mensen ondergeschikt worden gemaakt aan een
systeem. Na langdurige protesten werd de druk op de regering Honecker zo groot
dat er iets moest gebeuren. De grenzen gingen open. De vrijheid lonkte. De
politieke machtsovername door het westelijke deel bracht niet iedereen geluk.
De economische positie van veel voormalig Oost-Duitse deelstaten loopt niet in
de pas met die in de rest van het land. Kapitaal won het uiteindelijk van
solidariteit, al leek het aanvankelijk anders te lopen. Of kan het nog anders?
De milieuconferentie van
Noordwijk, ook in 1989, werd dit weekend in stilte herdacht. Wat ons betreft
had daar wel meer aandachtspunt aan besteed mogen worden. Na de strijd tegen de
aantasting van de ozonlaag hoopte VVD-minister Nijpels de handen op elkaar te
krijgen voor de strijd tegen de CO2-stijging en de opwarming van de
aarde. Dat het geen succes werd, was vooral te wijten aan een Amerikaans
politicus met sterke banden met de olie-industrie. Kapitaal en belangen winnen
het kennelijk van het milieu. Of kan het nog anders?
Sesamstraat bestaat 40 jaar
in Nederland. Wie is er niet mee opgegroeid of heeft zijn kinderen ervan zien
genieten? Mijn persoonlijke guilty pleasure. Baanbrekend. Destijds zag men in dat
het voor kinderen belangrijk is om te leren hoe je samen kunt leven. Een
veilige wereld, ondanks alle tegenstellingen en bromberen als Meneer Aart. Samen
met vele volwassenen beleefde ook ik uren kijkgenot. Omwille van dalende
kijkcijfers werd het programma steeds meer verbannen naar de marges van de
publieke omroep. Kijkcijfers lijken het uiteindelijk van inhoud te winnen. Of
kan het nog anders?
Is er een rode draad in deze
mijlpalen in onze geschiedenis? En wat heeft onze begroting hiermee te maken? Misschien
wel alles. Ook voor ons rijst de vraag: Zijn het straks alleen de cijfers die
winnen, of gaat het om meer dan dat: een leefbare toekomst voor Waddinxveners?
Zijn het niet de mensen die ervoor zorgen dat onze maatschappij moet blinken?
Is geld niet meer dan een middel om dat bereikbaar en zichtbaar te maken? Is
het niet onze taak om daar op een goede manier mee om te gaan?
Als je vanuit die kant
redeneert, en dat doen wij, is het van belang dat iedere Waddinxvener er toe
doet, dat niemand meer rechten heeft dan de ander, maar dat sommige mensen een zetje
nodig hebben om in een gelijkwaardige positie te komen. Dat mensen pas gelukkig
worden als ze gezondheid en welzijn kunnen koppelen aan een gezonde leefomgeving,
waarin ze zich geborgen voelen. ”Natuurlijk sociaal” noemen wij dat in ons
programma voor de komende jaren. Het is ons startpunt voor politieke keuzes:
welzijn boven welvaart, gelijkwaardigheid boven gelijkheid, groen boven grijs.
De begroting die voor ons
ligt is er een die keuzes moest maken vanwege een gebrek aan solidariteit in
onze landelijke samenleving en een overwaardering van winstdenken en
marktwerking. Verdienmodellen bepalen onze zorg, niet de behoefte. Dat dat
spaak zou lopen, was helaas een kwestie van tijd. Een samenleving is geen
bedrijf en moet je dus volgens ons ook niet zo runnen. Zorg is een publieke
taak, waarbij er een goede balans is tussen kosten en opbrengsten. We hebben
het gemerkt. In het marktdenken kun je eenvoudig procenten weghalen. Wij zoeken
naar een goed evenwicht tussen kwaliteit van samenleven en de kosten die dat
met zich meebrengt.
Het zoeken van evenwicht kost
ons nu veel gepuzzel. Als je mensen centraal stelt en tegelijkertijd je plannen
wilt realiseren, levert dat een behoorlijk dilemma op.
Dat het College koos voor de
voorliggende begroting, waarbij vooral lijkt te zijn geschrapt in
niet-wettelijke taken, is misschien begrijpelijk. Het is voor ons een keuze die
knelt. Op basis van onze eigen uitgangspunten komen we een stuk verder. Op
termijn korten op het ondernemersfonds is voor ons niet vreemd: je bevoordeelt
ondernemers niet t.o.v. anderen. In een tijd van economische crisis was het een
zetje in de rug, een goede evaluatie aan het eind van de voorgenomen steunperiode
moet duidelijk maken wat de opbrengsten zijn en hoe die zich verhouden tot de
uitgaven. Daarmee kun je nog steeds hart hebben voor ondernemers, maar geef je
wel aan dat zij niet meer kansen krijgen dan andere inwoners. Zit het
financiële tij wat mee, kunnen we alsnog anders besluiten. Dat geldt namelijk
ook voor andere groepen in de samenleving.
Ook een aantal keuzes, bijvoorbeeld in het Sleutelkwartier, zijn begrijpelijk. Het Sleutelkwartier voegt iets toe aan onze samenleving, maar als je moet kiezen, ligt het voor de hand dat je een aantal zaken verschuift naar de toekomst. Uitstel is niet persé afstel. De uitgesproken visie is wat dat betreft een mooi ijkpunt.
Een aantal keuzes vallen bij ons niet goed. Ik noem de belangrijkste. Veel Waddinxveners hechten aan de educatieve en ontspannende kansen die Dierendal biedt. Al jaren lang herhalen wij onze boodschap: wij vinden het exploiteren van een kinderboerderij een publieke taak. Veel vrijwilligers ondersteunen Dierendal, veel volwassenen en kinderen genieten ervan, er zijn vele sponsoren. De grens van wat nog mogelijk is, is bereikt. Willen we Dierendal in stand houden, en dat willen wij, dan is professionele ondersteuning onmisbaar. Om die reden hebben we samen met andere partijen gewerkt aan de eerder ingediende motie. De kosten die we als gemeente dragen zijn binnen de ambtelijke organisatie wellicht ook anders op te vangen.
Stichting Vonk. Het moge
duidelijk zijn. Vonk is onmisbaar. Ook hier gaat het in onze ogen om een
publieke taak. De vele cursussen die worden verzorgd moet je niet overlaten aan
de onzekerheid van de markt. Muziek is belangrijk voor de ontwikkeling, brengt
mensen samen. Erik Scherder schreef er een prachtig boek over: Singing in the
Brain. Geef een seintje als u het wilt lezen, maar niet allemaal tegelijk. Ik
heb maar één exemplaar. Tekenen en schilderen leert je zien en zorgt voor een
goede vrijetijdsbesteding. Een gezond tegenwicht tegen de Netflixen van onze
tijd. Een dorp zonder deze vormen van cultuur mist het broodnodige cement. Het
aanvankelijk met scepsis ontvangen project “De Brug” was zo’n stukje cement:
een doorslaand succes. De meerwaarde voor basisscholen bij het ontwikkelen van
educatieve vorming is overduidelijk. Zonder sport-, muziek- en cultuuronderwijs verworden scholen tot een
leerinstituut en bereiden ze kinderen niet meer voor op een kleurrijke
samenleving. Daarom ook de door ons mede ontwikkelde motie.
Zowel voor Vonk als Dierendal
geldt dat we niet telkens opnieuw de discussie willen voeren of voortbestaan
financieel verantwoord is. In ons verkiezingsprogramma hebben we niet voor
niets opgenomen dat we graag een uitbreiding van activiteiten zien. Wellicht
kunnen de nieuwe kaders voor subsidies daarvoor een startpunt zijn en praten we
er verder over door als de cultuurnota aan de orde komt.
Voor het welzijn van onze
inwoners is een gezonde leefomgeving onmisbaar. Daaraan dragen bomen en ander
natuurlijk groen in belangrijke mate bij. We zijn dan ook blij met de uitdaging
van de PCW om een en ander samen uit te werken in een motie. Het streven naar
meer groen, ook op de langere termijn, geeft in ieder geval de garantie dat we
er als raad alles aan doen om onze omgeving leefbaar te houden. De bedreiging
van de volksgezondheid door, bijvoorbeeld, toenemend verkeer, verdient een
gezond tegenwicht. De motie kan ertoe bijdragen dat onze leefomgeving groen –
en dus gezonder – blijft. Bij nieuwe ontwikkelingen is het steeds meer van
belang dat we de juiste afwegingen maken. De signalen die de Waddinxveense
samenleving nog steeds afgeeft over de voorgenomen plaatsing van
biomassacentrales, spreken wat dat betreft boekdelen.
Wat betreft nieuwe
ontwikkelingen hopen wij dat we niet teveel krenten uit de pap hoeven te halen,
maar – laten we duidelijk zijn – de zorg voor hen die extra aandacht verdienen,
gaat op dit moment wel voor. Een aantal extraatjes in het Sleutelkwartier kan wat
ons betreft ook op een later tijdstip worden gerealiseerd. Dat hoeft niet ten
koste van de kwaliteit en uitstraling te gaan. De kwaliteit van de jeugdzorg en
andere vormen van ondersteuning zijn voor ons van groter belang. We hopen wel
dat er landelijk goed wordt geluisterd naar de signalen die veel gemeentes afgeven.
Tot slot nog even terug naar de
start van mijn betoog: als we solidariteit belangrijker vinden dan kapitaal,
durven we te kiezen voor het versterken van het publieke domein. Laten we geen
muren opbouwen waardoor het gevoel van een gemeenschap verdwijnt.
Als we milieu en onze
leefomgeving van groter belang vinden dan winst en kapitaal, durven we een halt
toe te roepen als onze leefomgeving wordt bedreigd door ongewenste economische
groei. Gezamenlijke wensen zijn belangrijker dan belangen van een kleine groep.
Als we kwaliteit van leven
belangrijker vinden dan geld en cijfers, durven we op tijd te kiezen voor de
toekomst van onze kinderen en kleinkinderen. Door hen wijs te maken. Dat maakt
hen rijk. Ook in Waddinxveen.
Halvard Jan Hettema
13-11-2019